Nga Zef Preçi
Cilido qytetar, votues a taksa-pgues shqiptar mundet lehtesisht te njihet me permbajtjen e Kontrates se koncesionit “Pêr ndertim landfilli, inceneratori dhe rehabilitimi vend-depozitimeve ekzistuese Tiranè dhe prodhimin e energjise elektrike“, Zona e trajtimit te mbetjeve tirane (2TMT) ndermjet: Ministrise se Mjedisit dhe Shoqèrise “Integrated Energy BV SPV” Shpk.” (Tirane, Gusht 2017)
(https://opencorporates.al/documents/dokumenta/159903152120171215102142-Kontrate%20Inceneratori%20Tirane%202.pdf)
Ne kete dokument qysh ne fillim, ne pjesen „Pekufizimet“ percaktohet edhe kuptimi i termit: „Niesia e Zbatimit te Projekteve – NJZP“ (Shih dokumentin nde fq.9). Ndersa ne vijim jepet edhe
a) perberja e kesaj njesie prej 5 antaresh: 2 pérfaqesues te Ministrise se Mjedisit2 perfaqésues te Bashkise Tirane dhe 1 perfaqesues tē Ministrisë sè Energjise dhe Industrise,
b) detyren kryesore te NJZP: monitorimi i permbushjes nga Koncesionari tē detyrimeve tê tij, nê lidhje me permbushjen e Objektit te kesaj Kontrate,
c) Afatin e mbledhjes se NJZP: sa heré qe té jeté e nevojshme, por te pakten një here ne 3 (tre) muaj. (Shih dokumentin nde fq.23).
Gjithashtu ne piken 8 te Kontrates (Monitorimi i Pergjithshem) parashikohet e drejta e Autoritetit Kontraktor, qe tè ushtroje mbikqyrje të pergjithshme gjatè realizimit dhe vènies ne pune te projektit si dhe detyrimi i supervizorit per te njoftuar mbi shkeljeve eventuale tē Kontrates, nepermjet raporteve te tij 6 mujore, etj. (Shih dokumentin nde fq.29).
Kjo klauzole eshte e mjaftueshme qe asnjeri nga keto tre institucione te mos ndjehet jashte pergjegjesise se drejtperdrejte, e cila nuk mund te mos jete edhe objekt vleresimi ne vijimesi nga institucionet ligje-zbatuese dhe opnioni publik.
Duke u mbshtetur ne vendim-marrjen procedurale te SPAK per sekuestrimin e ketij inceneratori te shpllur keto dite, besoj se edhe SPAK do te hedhe drite jo vetem mbi perberjen nominale te NJZP, por ky parashikim kontraktual vendos para pergjegjesise secilen pale, dmth te dyja ministrite pergjegjese si dhe Bashkine e Tiranes dhe eshte e denueshme cfaredo perpjekje per shmangeje nga pergjegjesia per mbrojtjen e interesit publik ne lidhje me kontraten ne fjale.
Te jemi te qarte, ndermarrja e nje nisme te tille ligjore sic eshte kontraktimi i nje kompanie fantazem kliente e qeverise per incenerimin ngarkon me pergjegjesi qeverine sipas roleve perkatese dhe qe jane ne proces hetimi e gjykimi. Por kjo pergjegjesi kurrsesi nuk cvnesh nga pergjegjesia institucionet e sipercituara te perfshira ne mbikqyrjen e zbatimit te kontrates ne fjale. Ne kete kendveshtrim eshte e drejte dhe detyre ligjore e secilit antar te Keshillit Bashkiak te Tiranes qe publikisht dhe me pergjegjesi institucionale te kerkoje informacion nga zt. Veliaj mbi permbushjen e ketyre parashikimeve kontraktuale, per aq sa kjuo Bashki eshte e perfshire. Po ashtu, sipas procedurave te parashikuara ne ligj, antaret e Kuvendit mund dhe duhet te kerkojne publikimin e raporteve perkatese periodike te NJZP prej fillimit te aktivitetit te vet.
Ne vleresimin tim, vetem keshtu do te mund te shmangim interpretimin e gabuar vetem politikisht te problematikes se zbatimit te kesaj kontrate, por edhe do te mund t´í ofrohet opinionit publik, qytetareve, votuesve e taksa-paguesve shqiptare nje panorame me e qarte rreth dinamikes se zhvillimit qe coi ne humbjen e qindra milione Eurove te buxhetit te shtetit nga zbatimi i derisotem e ne vijim i kesaj kontrate.
Mbi te gjitha, nepermjet zbardhjes se veprimtarise se NJZP si me siper dhe te raporteve zyrtare te Autoritetit Kontraktor do te gjenden shkaqe te mjaftueshme ligjore per zgjidhjen e kontrates pa pasoja financiare per buhxetin e shtetit. Dmth interesi publik sherbehet jo thjesht me largimin nga puna te disa zyrtareve te paafte, te korruptuar apo korruptues apo me ndeshkimin penal te disave prej tyre dhe te biznesmeneve te lidhur me ta, por kur ceshtja analizohet ne permbajten e vet dhe duke qartesuar roiet specifike te secilit institucion dhe individ te perfshire pavaresisht rangut politik apo fuqise finacare e mediatike qe gezon momentalisht.
