Një studim i ri, i publikuar në revistën “Nature Medicine”, ka nxjerrë në pah prova të forta se “nuk ka sasi të sigurt” mishi të përpunuar për t’u ngrënë, duke e lidhur atë me rritjen e rrezikut të sëmundjeve të rënda si kanceri, diabeti i tipit 2 dhe sëmundjet e zemrës. Studiuesit gjetën gjithashtu rreziqe të larta nga konsumi i pijeve të ëmbëlsuara me sheqer (SSB) dhe acideve yndyrore trans (TFA).
Studimi analizoi të dhëna nga më shumë se 60 studime të mëparshme, duke ekzaminuar lidhjen midis këtyre produkteve ushqimore dhe rrezikut të diabetit të tipit 2, kancerit kolorektal dhe sëmundjes ishemike të zemrës.
Gjetjet kryesore
Dr. Demewoz Haile, autori kryesor i studimit nga Instituti për Metrikat dhe Vlerësimin e Shëndetit në Seattle, theksoi se “konsumi i rregullt i sasive edhe të vogla të mishit të përpunuar, pijeve me sheqer dhe acideve yndyrore trans është i lidhur me rritjen e rrezikut të zhvillimit të diabetit të tipit 2, sëmundjes ishemike të zemrës dhe kancerit kolorektal.”
Njerëzit që hanin vetëm një hot dog në ditë kishin një rrezik 11% më të madh për diabetin e tipit 2 dhe një rrezik 7% më të lartë për kancerin kolorektal.
Pirja e rreth 350 ml pije të gazuara në ditë shoqërohej me një rritje prej 8% të rrezikut të diabetit të tipit 2 dhe një rrezik 2% më të lartë për sëmundje ishemike të zemrës.
Dr. Nita Forouhi, drejtuese e epidemiologjisë ushqyese në Universitetin e Kembrixhit, e cila nuk ishte përfshirë në hulumtim, konfirmoi se studimi tregon “edhe një herë dhe në përputhje me hulumtimet e mëparshme… se për të arritur përfitime shëndetësore është më mirë të shmanget ose minimizohet konsumi i zakonshëm i mishit të përpunuar, pijeve të ëmbëlsuara me sheqer dhe acideve yndyrore trans.” Ajo shtoi se rreziku rritej me rritjen e konsumit, dhe se për mishin e përpunuar, të dhënat sugjerojnë se “nuk ka sasi të sigurt”.
Lidhja më e fortë se sa duket në shikim të parë
Megjithëse rritja e rrezikut mund të duket modeste, Dr. Mingyang Song, profesor i asociuar i epidemiologjisë klinike dhe të ushqyerit në Shkollën e Shëndetit Publik TH Chan të Harvardit, thekson se lidhja është jashtëzakonisht e qëndrueshme dhe e fortë. “Edhe në dozën më të ulët të konsumit, ne ende mund të shohim një rrezik në rritje të sëmundjes,” tha ai.
Studiuesit përdorën një metodë të re të meta-analizës, e quajtur “barrë prove”, e cila jo vetëm mat sasinë e lidhjes, por edhe cilësinë e secilit studim. Megjithatë, Dr. Gunter Kuhnle, profesor i të ushqyerit dhe shkencës ushqimore në Universitetin e Reading, paralajmëroi se studimet ishin vëzhguese dhe mbështeteshin në kujtesën e njerëzve për modelet dietike, gjë që mund të lërë hapësirë për pasaktësi.
Pse këto ushqime lidhen me sëmundjet?
Ekzistojnë disa arsye pse këto produkte mund të shoqërohen me probleme shëndetësore:
Inflamacioni
Pijet e ëmbëlsuara me sheqer dhe mishi i përpunuar (si salçiçet, proshuta, sallami dhe hamburgerët) mund të rrisin inflamacionin, një faktor kyç në zhvillimin e shumë sëmundjeve kronike.
Nitritet dhe Nitrozaminat
Mishrat e përpunuar shpesh trajtohen me nitrit, të cilat shndërrohen në nitrozamina kancerogjene në stomak.
Sasi e lartë sheqeri
Pijet me sheqer ofrojnë një mënyrë të shpejtë për të konsumuar sasi të mëdha sheqeri, duke kontribuar në shtimin në peshë dhe ndikuar në rrugët metabolike që prekin sëmundjet e zemrës dhe diabetin.
Kolesteroli
Acidet yndyrore trans ulin nivelet e kolesterolit “të mirë” dhe rrisin atë “të keq”, duke rritur rrezikun e grumbullimit të pllakave në arterie dhe sëmundjeve të zemrës.
Kuhnle theksoi gjithashtu se njerëzit që konsumojnë shpesh këto ushqime mund të jenë në rrezik më të lartë për shkak të “faktorëve të stilit të jetesës (pirja e duhanit, mungesa e ushtrimeve), por edhe faktorëve socialë si arsimi dhe të ardhurat, stresi kronik dhe qasja e kufizuar në kujdesin shëndetësor”.
Çfarë duhet të shmangim dhe çfarë të shtojmë?
Edhe pse studimi nuk provon shkak-pasojë, ai sugjeron se zvogëlimi i konsumit të këtyre ushqimeve dhe pijeve është një ide e mirë. Një qasje e arsyeshme është ndjekja e një dietë të larmishme dhe të ekuilibruar që shmang tepricën.
Reduktoni pijet me sheqer, mishrat e përpunuar dhe yndyrnat e hidrogjenizuara.
Shtoni fruta dhe perime, drithëra të plota, bishtajore, arra dhe produkte të qumështit të fermentuar si kosi.
“Qëllimi nuk duhet të jetë përsosmëria, por më tepër një model dietetik i shëndetshëm dhe i arsyeshëm që lë hapësirë për kënaqësi,” përfundoi Kuhnle.
Ai theksoi se ushqimi ka një rol qendror në kulturë, kënaqësi dhe lidhjet shoqërore, dhe reduktimi i tij vetëm në një listë rreziqesh shëndetësore humbet pamjen e përgjithshme
