AFP – AGJENCIA FRANCEZE
Më 20 shkurt 1991, demonstruesit në Tiranë rrëzuan statujën e madhe të diktatorit shqiptar Enver Hoxha, duke shënuar fundin e regjimit komunist dhe duke ndezur një valë emigracioni drejt Italisë.
Tre dekada më vonë, kryeministri shqiptar Edi Rama thotë se “solidariteti” që Italia tregoi ndaj bashkatdhetarëve të tij në atë kohë ishte arsyeja pse ai nënshkroi një marrëveshje të diskutueshme migracioni me Romën, në nëntor.
Komuniteti shqiptar në Itali sot është i madh – i dyti më i madh nga një vend jashtë BE-së – dhe i integruar mirë. Por megjithatë, kritikët e akuzojnë Ramën se po rishkruan historinë.
Hajri Kurti, i cili emigroi në Itali për t’i shpëtuar varfërisë, thotë se “integrimi ishte shumë i vështirë”. “Ishe emigrant ilegal, nuk kishe të drejta, punoje ilegalisht. Ndonjëherë nuk paguhesha”, tha 50-vjeçari për AFP. “Duhet të ishe i padukshëm. Kisha frikë kur pashë një polic në rrugë”, tha ai.
Tani në një kompani mirëmbajtjeje, i martuar dhe baba i një fëmije iu deshën vite që të fitonte të drejtën e qëndrimit. – “Ka paragjykime, ka racizëm” në shoqërinë italiane, tha ai.
- Tradhtia me shqiptarët –
Italia, rreth 70 kilometra (40 milje) përtej detit Adriatik nga Shqipëria, shihej si një vend perëndimor dhe i pasur me mundësi. Mijëra shqiptarë që mbërritën në mars 1991 në portin jugor italian të Brindisit u pritën ngrohtësisht, tha Edmond Godo, kreu i shoqatës kulturore ‘Besa’.
57-vjeçari kujton se sa banorë vendas lanë ushqim për të sapoardhurit jashtë dyerve të tyre të përparme, duke përfshirë një grua të re që hapi shtëpinë e saj për të. – “Ajo më ftoi mua dhe dy miqtë e mi në drekë dhe pasi dëgjuan historinë e vendit tim, ajo dhe burri i saj na ftuan të qëndronim dhe të flinim në vendin e tyre”, tha ai për AFP.
Por rreth 20,000 shqiptarë të tjerë që mbërritën në gusht të po atij viti në Bari, një port në veri të Brindisit, nuk ishin aq me fat. Emigrantët e dëshpëruar të grumbulluar në varkën e tyre, Vlora, ishin lajmet e faqes së parë dhe qeveria kishte frikë se do të pasoheshin më shumë ardhje masive.
Pasi u ndaluan për disa ditë në një stadium të qytetit, pjesa dërrmuese e tyre u riatdhesuan. Shqiptarëve u ishte thënë se po dërgoheshin në një qytet tjetër italian dhe kthimi i tyre i detyruar në vend të kësaj u pa si një tradhti. Në vitin 1997, Italia kishte vendosur një bllokadë detare ndaj Shqipërisë dhe anijet e marinës italiane patrullonin ujërat e saj. Në të njëjtin vit, më shumë se 80 shqiptarë vdiqën ose u zhdukën pasi një anije shqiptare me më shumë se 120 persona u përplas me një anije të marinës italiane.
– ‘Marifetet mashtruese’ –
Këto nuk janë kujtime ku kryeministri italian Giorgia Meloni apo Rama duan të ndalen. Meloni e djathtë, e zgjedhur në vitin 2022 me politika kundër emigrantëve, është zotuar të zvogëlojë numrin e anijeve me emigrantë që mbërrijnë në Itali dhe duhet parë për të trajtuar këtë çështje, megjithëse këto ditë varkat nuk po vijnë më nga Shqipëria, por kryesisht nga Afrika e Veriut.
Sakaq, Rama kërkon që Roma të ndihmojë në përshpejtimin e hyrjes së Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Sipas marrëveshjes, Italia do të hapë dy qendra në Shqipëri për të përpunuar njerëzit e përgjuar ndërsa përpiqen të kalojnë Mesdheun qendror. Qendrat do të jenë në gjendje të strehojnë vetëm deri në 3000 njerëz në një muaj, ndërsa kërkesat e tyre për azil janë duke u vlerësuar – shpesh një proces i gjatë.
Kjo është vetëm një pjesë e vogël e mbërritjeve vjetore. Në vitin 2023, mbi 150,000 njerëz kaluan nga Afrika e Veriut në Itali. Plani është kritikuar gjithashtu nga organizatat bamirëse të shpëtimit të emigrantëve sepse me gjasë kishte shkelur ligjin ndërkombëtar.
Për emigrantin shqiptar Kurti, marrëveshja është pak më shumë se një “mashtrim”, që synon “të maskojë paaftësinë e qeverisë italiane” për të menaxhuar flukset e emigrantëve
