Marrëdhëniet tregtare midis Bashkimit Evropian dhe Republikës Popullore të Kinës janë një histori dashurie dhe urrejtjeje. Të urryer, sepse të dy vazhdimisht përpiqen të kufizojnë ndikimin ekonomik (dhe për rrjedhojë politik) që ushtron njëri mbi tjetrin. Dashuria, sepse tregtia mes dy zonave vazhdon të jetë shumë e lartë: Kina e cila në fakt konfirmon veten si partneri i parë tregtar i Bashkimit, me një vlerë mallrash që kalon 850 miliardë euro në 2022, duke arritur të kalojë edhe Shtetet e Bashkuara. Prandaj, flirtimi midis Pekinit dhe Brukselit karakterizohet nga alternimi i momenteve të relaksimit dhe situatave të konfrontimit. Në këtë periudhë specifike historike, duket se për të vendosur marrëdhëniet BE-Kinë në kuadrin e duhur, duhet t’i referohemi rastit të dytë.
Tensionet janë rindezur nga propozimi për të vendosur barriera doganore ndaj makinave elektrike, dhe pjesërisht edhe për materialet mjekësore të eksportuara nga Pekini. Sektorë në të cilët tregu kinez po zgjerohet me ritme shumë të shpejta. Një propozim që është objekt debati mes dy fraksioneve brenda Unionit, ai i skifterëve dhe ai i pëllumbave.
Lideri i skifterëve është Franca, si për interesat e saj në sektorin specifik (territori francez strehon një pjesë të madhe të kapacitetit evropian të prodhimit të makinave elektrike), ashtu edhe për qasjen historike të mosbesimit ndaj Pekinit. Ndërsa Berlini kryeson rrymën e pëllumbave, të interesuar për të mbrojtur eksportet e drejtuara në Republikën Popullore (vetëm Gjermania eksporton mallra për një vlerë totale prej gati 9 miliardë euro) dhe të frikësuar nga pasojat e mundshme të një hakmarrjeje ekonomike.
Duket si një situatë e ngjashme me atë të ndodhur pikërisht 10 vjet më parë. Fraksionet në atë kohë ishin të njëjta, me Francën dhe Gjermaninë që drejtonin rrymat përkatëse, por tema e debatit ishte e ndryshme: në atë rast, vëmendja e Unionit ishte tërhequr nga performanca kineze në sektorët e telekomunikacionit (me Huawei dhe ZTE në rreshti i parë) dhe panelet diellore. Në vitin 2013 ishte linja e kompromisit që triumfoi, por këtë herë situata duket ndryshe.
Pozicioni francez është edhe më agresiv. Kjo dëshmohet nga faktet: majin e kaluar, Presidenti Emmanuel Macron njoftoi një plan të ri për rigjallërimin e industrisë kombëtare të makinave elektrike, i fokusuar në dhënien e subvencioneve për blerësit e produkteve të prodhuara në Francë dhe në arritjen e vetë-mjaftueshmërisë në prodhimin e baterive të pajisura për këtë lloj automjeti. Në logjikën e plotë të autonomisë strategjike, në kundërshtim me Uashingtonin dhe, padyshim, të Pekinit. Nuk është rastësi që vetë kreu i Elysee ka bërë një paralajmërim: “Nuk duhet të përsërisim gabimet e bëra me fotovoltaikët në tregun e makinave elektrike, ku kemi krijuar një varësi nga industria kineze dhe kemi bërë që prodhuesit e saj të përparojnë”.
Ndërkohë që në zyrat e Brukselit po përgatiten draftet për vendosjen e tarifave të reja, struktura politike e Evropës dhe e vendeve anëtare reflekton mbi pasojat politike të kësaj lëvizjeje dhe mbi pozicionin e ri politik të Bashkimit europian në nivel ndërkombëtar. Pas fazës së krizës të vitit 2013, çifti euro-aziatik përjetoi një moment kohezioni i cili kulmoi me nënshkrimin e Marrëveshjes së Investimeve në vitin 2020, pas shtatë vitesh negociata. Kjo marrëveshje supozohej të kishte mbi të gjitha një rëndësi ekonomike për Bashkimin Evropian, pasi ajo lehtëson (të paktën në letër) aksesin e disa kompanive evropiane në tregun kinez, përfshirë ato të makinave elektrike dhe telekomunikacionit (edhe pse duket joreale për Kinezët për të blerë produkte evropiane në sektorë në të cilët dominojnë të pakundërshtueshme); të natyrës gjeopolitike janë avantazhet për Pekinin, i cili nëpërmjet një sërë nismash të koordinuara diplomatike synonte të lidhte ekonomitë perëndimore me kapacitetin e tij prodhues.
Por, pandemia e Covid-it, shpërthimi i krizës në Ukrainë dhe ardhja e Joe Biden (një atlantist i njohur) në Shtëpinë e Bardhë, së bashku me performancën në rritje ekonomike kineze vitet e fundit, e kanë bërë Evropën të rivlerësojë qasjen akomoduese ndaj Dragoi. Një mik i mirë (ose më mirë, një klient i mirë) në afat të shkurtër, por që së shpejti mund të kthehet në një rival të hidhur. ‘Evropa e re gjeopolitike’ e përmendur nga Ursula Von Der Leyen në fjalimin e saj të inaugurimit nuk mund të lejojë ta injorojë këtë realitet. Marrja parasysh vetëm e aspekteve ekonomiko-financiare të marrëdhënieve midis Brukselit dhe Pekinit mund të ishte një gabim që Evropa do ta paguante shtrenjtë në dekadat në vijim.
