Nisja e luftës agresive të Rusisë kundër Ukrainës në shkurt të vitit 2022 shënoi një ndërprerje të komunikimeve në nivelet më të larta midis Kievit dhe Moskës.
Megjithatë, siç raporton Kyiv Independent, dy armiqtë kanë arritur të krijojnë kontakte pak a shumë zyrtare vitet e fundit, përmes zyrtarëve, oligarkëve, spiunëve dhe punonjësve humanitarë.
Kanali i parë i komunikimit midis Ukrainës dhe Rusisë u hap në orët e para të konfliktit, pjesërisht falë iniciativës së oligarkut rus Roman Abramovich. Kontaktet e vendosura më pas çuan në bisedime të pasuksesshme midis dy palëve në Bjellorusi dhe Turqi.
Në mars të vitit 2022, Mykhailo Podolyak, një këshilltar në Zyrën Presidenciale të Ukrainës, e përshkroi Abramovich si një “ndërmjetës jashtëzakonisht efektiv”, i cili “moderoi pjesërisht procesin”.
Gjithashtu në atë kohë, Wall Street Journal raportoi se Presidenti Zelensky i kishte kërkuar Uashingtonit të mos e sanksiononte oligarkun në mënyrë që të mos prishte ndërmjetësimin e tij.
Pavarësisht dështimit të përpjekjeve diplomatike të promovuara përmes këtij kanali, po atë vit Abramoviç thuhet se u përfshi në marrëveshjen e grurit që rihapi portet ukrainase të Detit të Zi dhe që u nënshkrua në Stamboll.
Duke filluar nga viti 2023, ndërmjetësimi i oligarkut është zhvendosur drejt çështjeve humanitare në vend të negociatave politike, por këtë vit, në prag të raundit të parë të bisedimeve të drejtpërdrejta midis Kievit dhe Moskës, prania e tij u raportua në Kremlin.
Atje, Abramoviç thuhet se u takua me Putinin, raporton Kyiv Independent, nën “mbulesën” e një takimi të bordeve të drejtorëve të teatrove Boloshoi dhe Mariinsky.
Një kanal i dytë komunikimi më i drejtpërdrejtë, i pandërprerë që nga fillimi i konfliktit, thuhet se u krijua nga inteligjenca ushtarake ukrainase me qëllim që të mundësonte shkëmbimet e të burgosurve të luftës. Lidhja u krijua në javët e para të pushtimit nga oficeri i Kievit, Dmytro Usov, i cili përdori telefonin e një ushtari të vdekur rus për të telefonuar komandantin e tij.
Personi që iu përgjigj linjës ishte Alexander Zorin, një zyrtar i lartë në inteligjencën ushtarake të Moskës dhe një veteran i operacionit të nisur nga Federata Ruse gjatë luftës civile siriane. Ky komunikim i improvizuar më vonë evoluoi në një formë më të strukturuar, të zgjeruar falë ndihmës së Turqisë, Katarit dhe Arabisë Saudite.
Një kanal tjetër midis zyrtarëve nga dy vendet ndërluftuese u krijua në vitin 2025, paralelisht me përshpejtimin diplomatik të iniciuar nga Shtëpia e Bardhë dhe përmes ndërmjetësimit amerikan.
Më 16 maj, delegacionet ukrainase dhe ruse u takuan, për herë të parë drejtpërdrejt, në Stamboll. Duke përfaqësuar Moskën si kryenegociator ishte Vladimir Medinsky, asistent i Putinit, ndërsa ekipi ukrainas u përfaqësua nga Ministri i atëhershëm i Mbrojtjes Umerov.
Umerov thuhet se pati biseda të shumta telefonike me homologun e tij rus, dhe Zorin, oficeri 007 i Federatës, gjithashtu mori pjesë në diskutimet e drejtpërdrejta.
Ky kanal, i konsideruar i pabalancuar nga Kievi, i cili pohon se Medinsky nuk ka të njëjtin autoritet si Umerov, nuk ka prodhuar ndonjë përparim politik dhe është e paqartë nëse është ende aktiv.
Më në fund, një linjë e fundit kontakti, e cila do të kishte funksionuar kundër Kievit, doli në pah pas skandalit të korrupsionit në Ukrainë.
Sipas regjistrimeve audio të publikuara muajin e kaluar, të dyshuarit e lidhur me monopolin bërthamor ukrainas Energoatom kishin lidhje me një zyrtar rus dhe mund të kenë transferuar fonde në Moskë.
Duke pasur parasysh ekzistencën e kanaleve të ndryshme të komunikimit midis armiqve, gazeta Kyiv Independent pyet veten pse ato nuk kanë dhënë rezultate konkrete.
Sipas Oleksandr Merezhko, kreu i komisionit parlamentar ukrainas për punët e jashtme, kjo ndodh sepse Kremlini po i përdor negociatat si armë.
Që gjërat të ndryshojnë, shpjegon eksperti politik ukrainas Ihor Reiterovych, si Ukraina ashtu edhe Rusia do të duhet të formojnë ekipe të përbëra nga njerëz, veçanërisht ata nga ushtria, të aftë për të marrë vendime dhe më pas për t’i zbatuar ato.
Pjesëmarrja e Kyrylo Budanov, kreu i inteligjencës ushtarake të Kievit, në bisedimet e 24 nëntorit me delegacionet nga Uashingtoni dhe Moska në Abu Dhabi duhet të interpretohet gjithashtu në këtë dritë.
