“Shqipëria e Pushtuar”
Është bërë pothuaj banale të thuhet se antivlera është ulur këmbëkryq mes nesh, aq shumë sa fjala “antivlerë” ka humbur fuqinë e alarmit. Por për mua ky realitet mbetet i dhimbshëm dhe i papranueshëm, më vret syrin, më rëndon shpirtin dhe më shqetëson thellë.
Ne shpesh mendojmë se degradimi moral zbulohet vetëm në skandale, në ngjarje të mëdha, në tituj gazetash, por në të vërtetë ai shfaqet në sjelljet e vogla të përditshmërisë, në ato veprime që kemi mësuar t’i quajmë “normale” kur nuk janë aspak të tilla. Një prej shfaqjeve më të qarta të kësaj shthurjeje është flirtimi i pavend në ambientet e punës, një sjellje që është banalizuar, kryesisht nga gratë, deri në atë pikë sa nuk shkakton më as habi, as turp, as reagim.
Por në një shoqëri të zhvilluar do të shkaktonte edhe dënim, po, sepse flirtimi i pavend nuk është sharm, nuk është thjesht miqësi, nuk është mirësjellje.
Flirtimi i pavend është mungesë e zhveshur respekti.
Në momentin që dikush, gjatë ushtrimit të professionit të tij më të zakonshëm, shitëse buke apo e mobiljeve, zgjedh të flirtojë me klientin, ajo e redukton tjetrin në një objekt, jo në një njeri që meriton profesionalizëm, qartësi, komunikim dhe respekt. Ky gjest e zhvesh marrëdhënien e punës nga çdo dinjitet dhe e shndërron në një skenë të pavend, ku klienti apo bashkëputori bëhet mjet për të ushqyer një boshllëk personal të ngacmuesit/ngacmueses.
Flirtimi i pavend e shkatërron atë raport delikat ku njeriu vjen për shërbim dhe merr përballë një skenë që nuk i përket, që nuk e kërkoi dhe që mbi të gjitha nuk e respekton. Është akt që flet qartë: “Nuk të shoh si njeri, por si një reagim të mundshëm”, dhe ky është degradimi më i pastër social.
Kjo sjellje nuk ka lidhje me bukurinë apo dëshirën, por me boshllëkun.
Ka lidhje me një individ që nuk di të gjejë identitet brenda vetes, prandaj e kërkon përmes syve të tjetrit, klienti i rradhës.
Ka lidhje me mungesën e vetëvlerësimit që kërkon konfirmim të menjëhershëm.
Ka lidhje me një formë të heshtur dëshpërimi që maskohet me flirt.
Ka lidhje me ndjenjën e padukshmërisë së brendshme që kërkon të mbahet gjallë qoftë edhe me tre sekonda vëmendje të rastësishme.
Flirtimi i pavend nuk është lojë, është simptomë dhe sëmundja është boshllëku.
Kur profesionisti humbet kufirin mes rolit të tij dhe nevojës për validim, kur vendi i punës shndërrohet në skenë flirtuese, kur shërbimi zëvendësohet nga performanca, problemi nuk është më personal: është shoqëror.
Ky fenomen e ul dinjitetin profesional në pikën më të ulët, e shpërfytyron rolin e shërbimit, e zhvesh kontaktin njerëzor nga qartësia, dhe krijon modelin më të gabuar të sjelljes në shoqëri. Klienti nuk respektohet. Vendi i punës nuk respektohet. Vetja nuk respektohet.
Dhe pikërisht për këtë, flirtimi i pavend nuk është emancipuese.
Është provincializëm i paketuar si vetëbesim.
Është autonomi e rreme mbi një identitet të munguar.
Është mungesë ndjeshmërie dhe mungesë etikë profesionale.
Ky fenomen është rënduar edhe më tepër në këto dhjetë vitet e fundit sepse mënyra si funksionon politika ka prodhuar një kulturë ku vlera e vërtetë nuk vlen, ndërsa shfaqja, performanca dhe imazhi shpërblehen.
Kur në majë të shtetit promovohen figura që mbijetojnë me arrogancë, me manipulim, me marketing personal dhe jo me punë reale, mesazhi që zbret poshtë është i qartë: nuk ka rëndësi thelbi.
Dhe pikërisht ky model bëhet shembull për çdo hallkë të shoqërisë.
Kur lart sheh ministër që sillen si personazhe showbizi, drejtues institucioni që bëjnë teatër, politikanë që luajnë me kamerat, atëherë edhe shitësja e bukës apo mobiljeve fillon të besojë se duhet të “performojë”, të tërheqë vëmendje, të krijojë një mini-spektakël flirtimi për të ndier se ka një rol.
Kur sistemi e shpërblen shfaqjen, edhe qytetari e braktis esencën.
Prandaj flirtimi i pavend sot gjendet kudo: është mënyra më primitive për të ndier ekzistencë në një kulturë që të mëson se je aq sa të shohin, jo aq sa vlen.
Dhe kështu, flirtimi i pavend kthehet në normë. Atë sot e gjen që nga shitësja e bukës deri tek moderatorja e lajmeve, këngëtarja, apo dhe pastruesja e shkallës. Ky është një alarm për mua që tregon se në çfarë humnere fle dhe zgjohet një shoqëri e tillë. Jo vetëm e verbër dhe e prapambetur, por mbi të gjitha kjo shoqëri nuk ka asnjë vullnet për të dalë nga humbëtira, asnjë vullnet për të mësuar apo për t’u përmirësuar sado pak.
Vulgarja quhet energji.
Erotizimi quhet vetëbesim.
Mosrespekti quhet sharm.
Ndërsa integriteti, profesionalizmi dhe dinjiteti quhen prapambetje.
Por efektet e kësaj sjelljeje nuk mungojnë.
Një shoqëri që nuk respekton klientin/bashkëpunëtorin nuk respekton as veten.
Një individ që i përdor të tjerët për të mbushur boshllëkun nuk gjen kurrë paqe.
Një kulturë që kërkon validim të çastit humbet identitetin.
Një gjoja profesionist që punon për kompanitë ndërkombëtare dhe nuk ka idenë e kulturës së tyre në vendin e punës nuk është më thjesht një individ i rastësishëm por është një problem social.
Dhe një njeri që nuk njeh kufijtë e vet nuk mund të mbijetojë moralisht, profesionalisht apo shpirtërisht.
Rënia morale është gjithmonë më e shpejtë se ngritja, dhe ata që ushqejnë këtë rënie, të bindur se nuk shihen dhe nuk kuptohen, janë të parët që bien. Vetëshkatërrimi është e vetmja e ardhme e këtij modeli shoqëror apo qeverisës..
