28 pikat e planit të shumpërfolur të SHBA-së për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë tashmë janë bërë publike.
Ky plan është kritikuar si i favorshëm për Rusinë, por disa vëzhgues thonë se është thjesht një draft. Vetë Trump thotë që nuk është përfundimtar. Ish kreu i CIAs dhe ish gjeneralët e lartë të SHBA në Europë nuk e pëlqejnë si plan.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka paralajmëruar se nuk do të lëshojë territor dhe s’do ta tradhtojë Ukrainën. Por nuk ka kthyer përgjigje zyrtare.
Por cilat janë këto 28 pika?
1. Sovraniteti i Ukrainës do të konfirmohet.
2. Një marrëveshje gjithëpërfshirëse mossulmimi do të nënshkruhet midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës. Të gjitha paqartësitë e 30 viteve të fundit do të konsiderohen të zgjidhura.
3. Rusia të mos pushtojë vendet fqinje dhe NATO të mos zgjerohet më tej.
4. Do të zhvillohet një dialog midis Rusisë dhe NATO-s, i ndërmjetësuar nga SHBA-të, për të zgjidhur të gjitha çështjet e sigurisë dhe për të krijuar kushte për deeskalimin, me qëllim sigurimin e sigurisë globale dhe rritjen e mundësive për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik në të ardhmen.
5. Ukraina do të marrë garanci të besueshme sigurie.
6. Madhësia e Forcave të Armatosura të Ukrainës do të kufizohet në 600,000 personel.
7. Ukraina pranon të përcaktojë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s, dhe NATO pranon të përfshijë në statutet e saj një dispozitë që Ukraina nuk do të pranohet në të ardhmen.
8. NATO pranon të mos stacionojë trupa në Ukrainë.
9. Avionët luftarakë evropianë do të stacionohen në Poloni.
10. Garancia e sigurisë e SHBA-së do të ketë këto kushte:
SHBA-të do të marrin kompensim për garancinë;
Nëse Ukraina pushton Rusinë, ajo do të humbasë garancinë;
Nëse Rusia pushton Ukrainën, përveç një përgjigjeje ushtarake vendimtare të koordinuar, të gjitha sanksionet globale do të rivendosen, njohja e territorit të ri dhe të gjitha përfitimet e tjera të kësaj marrëveshjeje do të revokohen;
Nëse Ukraina lëshon një raketë drejt Moskës ose Shën Petersburgut pa shkak, garancia e sigurisë do të konsiderohet e pavlefshme.
11. Ukraina është e kualifikuar për anëtarësim në Bashkimin Evropian (BE) dhe do të marrë akses preferencial afatshkurtër në tregun e BE-së, ndërsa kjo çështje është duke u shqyrtuar.
12. Një paketë e fuqishme globale masash do të ofrohet për të rindërtuar Ukrainën, duke përfshirë, por pa u kufizuar në:
Krijimi i një Fondi për Zhvillim të Ukrainës për të investuar në industri me rritje të shpejtë, duke përfshirë teknologjinë, qendrat e të dhënave dhe inteligjencën artificiale.
SHBA-të do të bashkëpunojnë me Ukrainën për të rindërtuar, zhvilluar, modernizuar dhe operuar së bashku infrastrukturën e gazit të Ukrainës, duke përfshirë tubacionet dhe objektet e magazinimit.
Përpjekje të përbashkëta për të rehabilituar zonat e prekura nga lufta për restaurimin, rindërtimin dhe modernizimin e qyteteve dhe zonave të banimit.
Zhvillimi i infrastrukturës.
Nxjerrja e mineraleve dhe burimeve natyrore.
Banka Botërore do të zhvillojë një paketë të posaçme financimi për të përshpejtuar këto përpjekje.
13. Rusia do të riintegrohet në ekonominë globale: Heqja e sanksioneve do të diskutohet dhe do të miratohet në faza dhe rast pas rasti.
SHBA-të do të hyjnë në një marrëveshje bashkëpunimi ekonomik afatgjatë për zhvillim të ndërsjellë në fushat e energjisë, burimeve natyrore, infrastrukturës, inteligjencës artificiale, qendrave të të dhënave, projekteve të nxjerrjes së metaleve të rralla të tokës në Arktik dhe mundësive të tjera të dobishme për korporatat.
Rusia do të ftohet të ribashkohet me G8-ën.
14. Fondet e ngrira do të përdoren si më poshtë:
100 miliardë dollarë në asete të ngrira ruse do të investohen në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të për të rindërtuar dhe investuar në Ukrainë;
SHBA-të do të marrin 50 përqind të fitimeve nga kjo sipërmarrje. Evropa do të shtojë 100 miliardë dollarë për të rritur sasinë e investimeve të disponueshme për rindërtimin e Ukrainës. Fondet e ngrira evropiane do të zhbllokohen. Pjesa tjetër e fondeve të ngrira ruse do të investohet në një mjet të veçantë investimi SHBA-Rusi që do të zbatojë projekte të përbashkëta në fusha specifike. Ky fond do të synojë forcimin e marrëdhënieve dhe rritjen e interesave të përbashkëta për të krijuar një nxitje të fortë për të mos u rikthyer në konflikt.
15. Do të krijohet një grup pune i përbashkët amerikano-rus për çështjet e sigurisë për të promovuar dhe siguruar pajtueshmërinë me të gjitha dispozitat e kësaj marrëveshjeje.
16. Rusia do ta sanksionojë me ligj politikën e saj të mosagresionit ndaj Evropës dhe Ukrainës.
17. SHBA-të dhe Rusia do të bien dakord të zgjasin vlefshmërinë e traktateve mbi mospërhapjen dhe kontrollin e armëve bërthamore, duke përfshirë Traktatin START I.
18. Ukraina pranon të jetë një shtet jo-bërthamor në përputhje me Traktatin për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT).
19. Centrali bërthamor i Zaporizhias do të vihet në punë nën mbikëqyrjen e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), dhe energjia elektrike e prodhuar do të shpërndahet në mënyrë të barabartë midis Rusisë dhe Ukrainës, 50-50.
20. Të dy vendet zotohen të zbatojnë programe edukative në shkolla dhe shoqëri që synojnë promovimin e mirëkuptimit dhe tolerancës së kulturave të ndryshme dhe eliminimin e racizmit dhe paragjykimeve: Ukraina do të miratojë rregullat e BE-së mbi tolerancën fetare dhe mbrojtjen e pakicave gjuhësore.
Të dy vendet do të bien dakord të shfuqizojnë të gjitha masat diskriminuese dhe të garantojnë të drejtat e medias dhe arsimit ukrainas dhe rus. E gjithë ideologjia dhe aktivitetet naziste duhet të hidhen poshtë dhe të ndalohen.
21. Territoret
Krimea, Luhansku dhe Donetsku do të njihen de facto si pjesë të Rusisë, përfshirë edhe nga SHBA-të.
Kherson dhe Zaporizhia do të ngrihen përgjatë vijës së kontaktit, që do të thotë njohje de facto përgjatë vijës së kontaktit.
Rusia do të heqë dorë nga territoret e tjera të dakorduara që kontrollon jashtë pesë rajoneve.
Forcat ukrainase do të tërhiqen nga pjesa e Oblastit të Donetskut që ato aktualisht e kontrollojnë, dhe kjo zonë tërheqjeje do të konsiderohet një zonë neutrale e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor që i përket Federatës Ruse. Forcat ruse nuk do të hyjnë në këtë zonë të demilitarizuar.
22. Pas rënies dakord mbi marrëveshjet e ardhshme territoriale, si Federata Ruse ashtu edhe Ukraina zotohen të mos i ndryshojnë këto marrëveshje me forcë. Asnjë garanci sigurie nuk do të zbatohet në rast të shkeljes së këtij angazhimi.
23. Rusia nuk do ta pengojë Ukrainën të përdorë lumin Dniepër për aktivitete tregtare dhe do të arrihen marrëveshje për transportin e lirë të grurit përmes Detit të Zi.
24. Do të krijohet një komitet humanitar për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura: Të gjithë të burgosurit dhe trupat e mbetur do të shkëmbehen në bazë të parimit “të gjithë për të gjithë”.
Të gjithë të ndaluarit civilë dhe pengjet do të kthehen, përfshirë fëmijët.
Do të zbatohet një program për ribashkimin familjar.
Do të merren masa për të lehtësuar vuajtjet e viktimave të konfliktit.
25. Ukraina do të mbajë zgjedhje pas 100 ditësh.
26. Të gjitha palët e përfshira në këtë konflikt do të marrin amnisti të plotë për veprimet e tyre gjatë luftës dhe do të bien dakord të mos bëjnë asnjë pretendim ose të shqyrtojnë asnjë ankesë në të ardhmen.
27. Kjo marrëveshje do të jetë ligjërisht e detyrueshme. Zbatimi i saj do të monitorohet dhe garantohet nga Këshilli i Paqes, i kryesuar nga Presidenti Donald J. Trump. Do të vendosen sanksione për shkeljet.
28. Pasi të gjitha palët të bien dakord për këtë memorandum, armëpushimi do të hyjë në fuqi menjëherë pasi të dyja palët të tërhiqen nga pikat e dakorduara për të filluar zbatimin e marrëveshjes.
