Në Zvicër, në qytetin e Bazelit, ndodhet një nga institucionet më pak të njohura për publikun e gjerë, por ndër më me ndikim në sistemin financiar global: Banka për Rregullime Ndërkombëtare (BRN) – Bank for International Settlements (BIS).
Krijuar në vitin 1930, BRN shërben si një “bankë për bankat qendrore”, duke ofruar një platformë për bashkëpunim ndërkombëtar financiar, analizë të politikave monetare dhe stabilitet sistemik. Me anëtarësi nga më shumë se 60 banka qendrore – përfshirë edhe atë të Shqipërisë – BRN ka një rol të jashtëzakonshëm në formësimin e politikave që ndikojnë drejtpërdrejt ekonominë globale.
Ajo që e veçon këtë institucion nuk është vetëm funksioni i saj teknik, por privilegjet që gëzon. BRN është e paprekshme nga ligjet kombëtare të shumicës së vendeve ku operon. Selia dhe pasuritë e saj gëzojnë imunitet diplomatik, dhe nuk mund të kontrollohen, sekuestrohen apo inspektohen nga autoritetet lokale. Punonjësit e saj të lartë gëzojnë imunitet nga ndjekja penale dhe doganore, ndërsa korrespondenca dhe arkivat janë të mbrojtura si sekrete ndërkombëtare.
Përkrahësit argumentojnë se këto masa garantojnë pavarësinë dhe paanshmërinë e BRN, duke e bërë atë të aftë të ndërmjetësojë në çështje të ndjeshme financiare. Kundërshtarët, megjithatë, e shohin si një strukturë e pakontrolluar dhe e mbyllur që mungon në transparencë dhe mbikëqyrje publike.
Në një kohë kur sfidat financiare globale janë më të mprehta se kurrë, roli i BRN mbetet vendimtar – por edhe i mbështjellë me mister, duke ngritur pikëpyetje mbi balancën ndërmjet efikasitetit dhe përgjegjshmërisë institucionale.
