Kimikatet sintetike të quajtura ftalate, që gjenden në shumë produkte si kontejnerët e ruajtjes së ushqimit, shampot, grimi, parfumet dhe lodrat e fëmijëve, mund të kenë kontribuar në më shumë se 10% të të gjithë vdekshmërisë globale nga sëmundjet e zemrës në vitin 2018 midis burrave dhe grave të moshës 55 deri në 64 vjeç.
“Ftalatet kontribuojnë në inflamacion sistemik në arteriet koronare, të cilat mund të përshpejtojnë sëmundjen ekzistuese dhe të çojnë në ngjarje akute duke përfshirë vdekshmërinë”, tha Dr. Leonardo Trasande, një profesor i shëndetit të popullsisë në Shkollën e Mjekësisë Grossman të Universitetit të Nju Jorkut.
Ftalatet janë lidhur në studime të mëparshme me probleme riprodhuese, të tilla si keqformimet gjenitale dhe testikujt e pazbritshëm tek djemtë e vegjël dhe nivelet më të ulëta të spermës dhe testosteronit tek meshkujt e rritur. Studimet gjithashtu kanë lidhur ftalatet me astmën, obezitetin e fëmijërisë dhe kancerin.
Shpesh të quajtura “kimikate kudo” sepse janë kaq të zakonshme, ftalatet shtohen në produktet e konsumit si tubat hidraulikë, produkte rezistente ndaj shiut dhe njollave dhe disa lodra për fëmijë për ta bërë plastikën më fleksibël dhe më të vështirë për t’u thyer. Ekspozime të tjera të zakonshme vijnë nga përdorimi i ftalateve në paketimet e ushqimit, detergjentët, veshjet dhe mobiljet. Ftalatet shtohen gjithashtu në artikujt e kujdesit personal si shampo, sapun, llak flokësh dhe kozmetikë për t’i bërë aromat të zgjasin më gjatë.
Njerëzit ekspozohen kur thithin ajër të kontaminuar ose hanë apo pinë ushqime që bien në kontakt me plastikën, sipas Qendrës Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.
Sipas studimit, ekspozimi kontribuoi në 368,764 vdekje në 2018 midis burrave dhe grave të moshës 55 deri në 64 vjeç në mbarë botën. Afrika përbënte 30% të vdekjeve nga sëmundjet e zemrës të lidhura me DEHP, ndërsa Azia Lindore dhe Lindja e Mesme përbënin 25% të vdekshmërisë.
Hulumtimi besohet të jetë vlerësimi i parë global i çdo rezultati shëndetësor nga ekspozimi ndaj ftalateve, tha autorja kryesore e studimit Sara Hyman, një shkencëtare kërkimore e asociuar.
Një kufizim i hulumtimit, megjithatë, buron nga përdorimi i raporteve të rrezikut
Si të kufizoni ekspozimin tuaj
Është e mundur të minimizoni ekspozimin tuaj ndaj ftalateve dhe përçarësve të tjerë endokrinë, thonë ekspertët.
“Shmangni plastikën sa më shumë që të mundeni. Reduktimi i përdorimit të ushqimeve ultra të përpunuara mund të zvogëlojë nivelet e ekspozimeve kimike me të cilat vini në kontakt. Asnjëherë mos vendosni enë plastike në mikrovalë ose pjatalarëse”, tha Trasande.
Këtu janë këshilla të tjera për të reduktuar ekspozimin:
· Përdorni locione pa aromë dhe detergjentë rrobash.
· Përdorni mjete pastrimi pa aroma.
· Përdorni qelq, inox, qeramike ose dru për të mbajtur dhe ruajtur ushqimet.
· Blini fruta dhe perime të freskëta ose të ngrira në vend të versioneve të konservuara dhe të përpunuara.
· Inkurajoni larjen e shpeshtë të duarve për të hequr kimikatet nga duart.
