Bimësia e dendur mbulon anët e malit të Carmel-it, jo shumë larg nga këtu, dhe zbret deri në fshatin ku një nga ushtarët më të rëndësishëm në historinë e Izraelit zgjodhi të jetonte.
Ami Ayalon, hero i luftës i vlerësuar me çmime, ish-kreu i komandove të Marinës në fillim dhe më pas shefi i shtabit të së njëjtit departament, drejtor i shërbimit sekret të brendshëm (Shin Bet) për pesë vjet, ish-deputet, dhe prej kohësh ka qenë një zë i rëndësishëm që kërkon një zgjidhje të përbashkët për konfliktin izraelito-palestinez.
Aq sa, që në vitin 2003, ai nisi një iniciativë të përbashkët me intelektualin palestinez, Sari Nusseibeh, në mbështetje të zgjidhjes me dy shtete.
Më poshtë një intervistë e tij dhënë për italianen “La Repubblica”
Drejtor Ami Ayalon, qëndrimet si të tuat kanë qenë të vështira për t’u gjetur muajt e fundit…
Historia e këtij vendi na mëson se vetëm pas një krize të madhe mund të shfrytëzojmë mundësitë që kemi përpara.
Mendoni për paqen me Egjiptin pas Luftës së Yom Kipur. Jam i bindur se nga tmerri i 7 tetorit mund të krijohen mundësi: dhe nuk jam i vetmi që mendoj kështu.
Optimist?
Unë nuk e bazoj gjykimin tim mbi vlerat morale apo aspiratat: flas nga pikëpamja e sigurisë.
Më 7 tetor, Hamasi e dinte mirë se do të kishte një reagim nga Izraeli dhe se do të ishte i dhunshëm.
Na futën në një kurth, duke na çuar në Gaza dhe duke u fshehur mes njerëzve, që të shkaktonim sa më shumë viktima civile, për t’i thënë botës se ky është Izraeli.
Mënyra e vetme për të dalë nga kurthi është të krijoni një për ta.
Cili është makthi i tyre?
Zgjidhja me dy shtete, sepse do t’i bënte politikisht të parëndësishëm: siç ishin në të vërtetë kur procesi i Oslos ishte duke u zhvilluar.
Prandaj, për të mundur Hamasin, ne duhet të krijojmë një horizont për të dy shtetet. Dhe për ta bërë këtë, ne duhet të kuptojmë se jo të gjithë palestinezët janë Hamas.
Mision i vështirë kur sondazhet tregojnë se miratimi i Hamasit në mesin e palestinezëve rritet në qiell…
Ke të drejtë.
Sot 70-80% e palestinezëve mbështesin Hamasin: por jo sepse ndajnë ideologjinë e tij ekstremiste, por sepse në sytë e tyre ata janë të vetmit që luftojnë për një shtet palestinez.
Kjo dëshmohet nga fakti se i njëjti 80% e palestinezëve refuzojnë sheriatin që Hamasi do të donte të prezantonte në vend të tij.
Sa për izraelitët, më shumë se 80 % duan një ndarje, një kufi të qartë, me palestinezët: Nuk më intereson nëse është sepse i duan apo sepse i urrejnë.
Le ta bëjmë këtë kufi.
Ju flisni për dy shtete: por në Bregun Perëndimor çdo mundësi ndarjeje rrezikohet nga avancimi i ekstremistëve hebrenj në territor. Vendbanime të paligjshme, rrugë të bllokuara: vazhdimësia territoriale e projektuar në Oslo nuk ekziston më
Është e qartë se do të duhet të ketë një proces politik për të rifilluar dialogun.
Ne kemi nevojë për zgjedhje në Izrael dhe një qeveri të re që më pas do të ulet dhe do të diskutojë një shkëmbim territoresh.
Ne duhet të flasim me palestinezët, por së pari duhet të vendosim: çfarë duam?
Ekstremistët si Smotrich dhe Ben Gvir (anëtarët e së djathtës ekstreme në qeveri) duan të na çojnë drejt një shteti të vetëm, tonën: 80% e izraelitëve thonë jo.
Sepse një shtet i vetëm nuk do të ishte kurrë i sigurt.
Premisa për këtë arsyetim është dialogu: këtu, sot, duket e pamundur as të mendosh për të.
Nëse ju vrasin fëmijët dhe përdhunojnë gruan tuaj, ju dëshironi vetëm një gjë: hakmarrjen.
Në fillim, ndërhyrja në Gaza ishte një përgjigje legjitime ndaj një sulmi, Izraeli kishte të drejtë të mbrohej.
Problemi tani është: çfarë duam të arrijmë?
Objektivi ynë duhet të jetë një realitet politik që është më i favorshëm për ne në Gaza, por përkundrazi ne bëjmë gjithmonë të njëjtin gabim: synojmë humbjen ushtarake të Hamasit dhe besojmë se kemi fituar në këtë mënyrë.
Por Hamasi nuk mund të mposhtet në këtë mënyrë: është një ideologji.
Ne mund të vrisnim udhëheqësit e tyre, t’u shkatërronim armët, por të nesërmen dy fëmijë merrnin një thikë dhe godisnin, të frymëzuar nga Hamasi.
E shihni përsëri, po ju flas nga perspektiva e sigurisë, jo ideologjisë.
Si ta ndalojmë këtë spirale? Izraelitët nuk i kuptojnë palestinezët.
Ata mendojnë se do t’u mjaftojë t’u jepet ndonjë përfitim ekonomik, por palestinezët janë një popull, një komb, ata aspirojnë lirinë dhe janë të gatshëm të vdesin për të.
Një shtet është ajo që ne duhet t’ju japim.
Çfarë roli luan në këtë Marwan Barghouti? Kërkohet lirimi i tij…
Në sondazhe Barghouti është i vetmi që mund gjithmonë Hamasin.
Unë mendoj se ai e meriton një shans.
Ai beson në dy Shtetet dhe është një lider i njohur për militantizmin e tij: vetëm një person me këtë profil do të jetë në gjendje të bëjë zgjedhje të vështira për popullin e tij.
Siç bënë në të kaluarën për Izraelin dy ish-ushtarë të kalibrit të Rabinit dhe Sharonit.
Nga Brixhilda Xhuraj, për AP
