Marrëdhënia dikur e përkëdhelur mes kryeministrit indian Narendra Modi dhe presidentit amerikan Donald Trump është përkeqësuar ndjeshëm, duke shënuar një kthesë të ashpër nga ditët e “Howdy Modi” në Houston dhe spektaklit të “Namaste Trump” në Ahmedabad, ku mbi 100 mijë njerëz mbushën një stadium për të mirëpritur familjen presidenciale amerikane.
Sot, Modi ndjehet i poshtëruar nga ai që dikur e quante “mik të vërtetë”. Për më shumë se një dekadë, ai ka ndërtuar me kujdes imazhin e një lideri global, që përqafohet me liderë botërorë. Tani, ai përballet me përçmimin publik të njërit prej më të fuqishmëve.
Opozita në Indi nuk ka humbur kohë për të shfrytëzuar këtë situatë, duke e nxitur Modi-n të hakmerret në interes të kombit. Por deri më tani, ai ka zgjedhur heshtjen.
Përplasja nisi në Pakistan dhe shpërtheu në Twitter
Zanafilla e përplasjes filloi në maj, pas një përshkallëzimi katër-ditor të konfliktit mes Indisë dhe Pakistanit. Trump deklaroi në rrjetet sociale se ai kishte ndërmjetësuar një armëpushim mes dy fuqive bërthamore, një veprim që i parapriu vetë marrëveshjes zyrtare të liderëve të përfshirë.
Kryeministri pakistanez Shehbaz Sharif reagoi menjëherë duke falënderuar Trump dhe duke e propozuar për Çmimin Nobel për Paqen. Marrëdhëniet e reja tregtare mes Pakistanit dhe SHBA kanë filluar të eksplorojnë bashkëpunimin në kriptovaluta dhe miniera.
Ndërkohë, qeveria e Modi-t ka heshtur dhe ka lavdëruar ushtrinë për presionin ndaj Pakistanit, duke shpërfillur plotësisht përpjekjen e vetëshpallur të ndërmjetësimit të Trump, i cili e ka përmendur këtë episod mbi 30 herë publikisht.
Për më tepër, Trump ka shprehur gatishmëri për të ndërhyrë në çështjen e ndjeshme të Kashmirit, një tabu e patolerueshme në politikën e brendshme indiane.
Kulmi i tensionit erdhi kur SHBA vendosi një tarifë shtesë prej 25% mbi produktet indiane, si ndëshkim për blerjen e naftës së lirë ruse, duke e çuar totalin në 50%, ndër më të lartat në botë. Qeveria amerikane e justifikoi këtë si një çështje të sigurisë kombëtare, që ushqen luftën në Ukrainë.
Peter Navarro, këshilltari tregtar i Trump, e cilësoi konfliktin Rusi-Ukrainë si “lufta e Modi-t”, duke shtuar se “rruga drejt paqes kalon, të paktën pjesërisht, përmes Nju Delhit”.
“India është kthyer në lavanterinë më të madhe të Kremlinit për paratë e naftës. Është shumë e thjeshtë: nëse ndalon blerjen e naftës ruse, India mund të përfitojë menjëherë ulje 25% në tarifa,” tha Navarro.
Edhe pse Kina është blerësi më i madh i naftës ruse, ajo ka mbetur e paprekur nga këto ndëshkime.
Nga vetëm 3% në vitin 2021, nafta ruse përbën sot mbi 40% të importeve të Indisë, duke e kthyer Moskën në furnizuesin kryesor. India justifikon këtë me nevojën për siguri energjetike dhe promovon “swadeshi” – një doktrinë për vetë-mjaftueshmëri ekonomike.
New Delhi në rishikim kursi: Nga Uashingtoni drejt Pekinit e Moskës
Duke ndjerë papërshkrueshmërinë e Trump dhe ndëshkimin nga Uashingtoni, India ka nisur një rishikim të thellë strategjik. Para Samitit të Shangait në Tianjin, janë zhvilluar një seri takimesh intensive mes ministrave të jashtëm të Indisë, Kinës dhe Rusisë.
Vizita e Modi-t në Kinë është e para pas shtatë vitesh dhe pas përplasjes fatale në maj 2020 ku humbën jetën 20 ushtarë indianë. Marrëdhëniet mes dy vendeve hynë në ngrirje të thellë, ndërsa ndarja e më shumë se 3,000 km kufi të pashënuar ka mbetur burim tensioni të vazhdueshëm.
Aleanca tradicionale me Rusinë: Nga Lufta e Ftohtë në bashkëpunimin ushtarak
India dhe Rusia kanë një histori të gjatë bashkëpunimi, që daton që nga Lufta e Ftohtë, kur India ishte në krahun sovjetik dhe SHBA favorizonte Pakistanin. Partneriteti është përforcuar veçanërisht në fushën e mbrojtjes: rreth 65% e blerjeve ushtarake të Indisë në dy dekadat e fundit kanë ardhur nga Rusia, sipas SIPRI.
Edhe pse Delhi po përpiqet të diversifikojë furnizimin duke bashkëpunuar me Perëndimin, teknologjia e ndërlikuar dhe procedurat burokratike e ngadalësojnë procesin.
Në takimin bilateral me Modi-n, presidenti kinez Xi Jinping deklaroi: “Dy vendet duhet të thellojnë besimin e ndërsjellë, të shohin zhvillimin si mundësi dhe jo si kërcënim për njëra-tjetrën. Duhet të ruajmë bashkëjetesën paqësore dhe të mos lejojmë që çështjet kufitare të përcaktojnë gjithë marrëdhënien Kinë–Indi.”
Xi shtoi: “Të jemi fqinjë të mirë, partnerë për sukses të përbashkët, dhe ta realizojmë ‘vallen e dragoit dhe elefantit’ është zgjedhja e duhur.”
Modi, nga ana tjetër, theksoi: “Të dy vendet duhet të ndjekin autonominë strategjike dhe të mos lejojnë që marrëdhëniet të shihen përmes lentës së një vendi të tretë.”
A po shkundet boshti i Indo-Paqësorit?
Samiti i Shangait dhe takimet bilaterale Modi–Xi–Putin pritet të analizohen në detaje nga analistët globalë. Por vëmendja më e madhe do të jetë tek reagimi i Donald Trump dhe kursi i ardhshëm i politikës amerikane ndaj Indisë, një aleat i pavendosur që mund të kalojë drejt orbitës aziatike. /Përshtatur nga “Sky News”
