Longtermism (koncepti afatgjatë) është një filozofi që thekson rëndësinë e veprimeve tona në të ardhmen, veçanërisht në kontekstin e gjeneratave të ardhshme. Ky koncept është i lidhur ngushtë me ide të tilla si etikë, përgjegjësia dhe ndikimi i vendimeve tona në një shkallë të gjerë koherente. Koncepti është krijuar në vitin 2017 nga dy studiues të rinj nga Universiteti i Oksfordit, William MacAskill dhe Toby Ord, për të promovuar solidaritetin ndër breza, duke shpjeguar se ne nuk duhet të mendojmë vetëm për mirëqenien e brezave të sotëm, por edhe të atyre që do të jetojnë në një e ardhmja e largët.
Parimet Kryesore të Longtermism
Vlerësimi i të Ardhmes: Longtermism propozon se veprimet e sotme duhet të merren parasysh në kontekstin e ndikimit të tyre në të ardhmen, duke përfshirë gjeneratat e ardhshme. Kjo nënkupton se si ne veprojmë sot ka potencialin për të formuar një të ardhme të qëndrueshme dhe të suksesshme për shumë breza.
Përgjegjësia Morale: Longtermistët besojnë se ne kemi një përgjegjësi morale për të siguruar që gjeneratat e ardhshme të kenë mundësi të mira për të jetuar. Kjo përfshin trajtimin e problemeve globale si ndryshimi i klimës, humbja e biodiversitetit dhe rreziqet ekzistenciale.
Preferenca për Zhvillimin Pozitiv: Filozofia sugjeron që ne duhet të punojmë për të maksimizuar mundësitë e zhvillimit të mirë për njerëzimin në të ardhmen. Kjo nënkupton që investimi në teknologji, edukim dhe infrastrukturë është thelbësor për të siguruar një të ardhme më të mirë.
Sfida dhe Kritika
Pavarësisht nga potenciali i saj, longtermism përballet me disa sfida dhe kritika. Një prej tyre është vështirësia në parashikimin e të ardhmes dhe efekteve të veprimeve tona. Disa kritikë argumentojnë se fokusimi në të ardhmen mund të na bëjë të neglizhojmë problemet aktuale që kërkojnë vëmendje të menjëhershme.
Rëndësia e Longtermism
Longtermism na inkurajon të mendojmë për pasojat e veprimeve tona në një shkallë më të gjerë. Ajo na bën të vetëdijshëm për rolin tonë në formimin e një të ardhmeje ku njerëzimi dhe bota natyrore mund të zhvillohen në harmoni. Duke u fokusuar në vlerat e qëndrueshmërisë dhe përgjegjësisë, longtermism ofron një qasje të re për të adresuar sfidat e sotme dhe për të ndihmuar në ndërtimin e një bote më të mirë për brezat që do të vijnë.
Përfundim dhe kritika
Në një botë ku ndryshimet e shpejta dhe sfidat globale janë bërë normale, longtermism na ofron një perspektivë të rëndësishme. Para së gjithash, ne duhet të shmangim ato katastrofa të përhershme, të cilat, sipas filozofit suedez Nick Bostrom, mund të përcaktojnë fundin e “jetës inteligjente me origjinë në Tokë”. Rreziku më i madh vjen nga inteligjenca artificiale e avancuar. Për afatgjatët, rreziku më i madh i 50 viteve të ardhshme është mundësia që makinat të fitojnë vetëdije dhe të bëhen të pakontrollueshme, duke imponuar një shoqëri që nuk sodit vlerat njerëzore. Prandaj duhet mbajtur nën kontroll dhe në raste ekstreme është e nevojshme të ngadalësohen disa fusha të kërkimit. Ndër rreziqet ekzistenciale, afatgjatët theksojnë edhe ngrohjen e klimës, por në këtë rast rreziku mund të zbutet përmes pushtimit të planetëve të tjerë. Pushtimi i hapësirës dhe dominimi i galaktikave është një temë prioritare. Ne duhet të fokusohemi në rritjen ekonomike dhe përparimin teknologjik, duke bërë zgjedhje radikale sipas një logjike të ngurtë matematikore të kostove-përfitimeve që mund të përfshijnë edhe sakrifica të mëdha.
Nga ana tjetër ka edhe kritika. Federico Faggin, një nga shkencëtarët më të mëdhenj të Silicon Valley dhe shpikësi i mikroçipave: “Është një lëvizje materialiste – deklaron ai për Dataroom – qëllimi i saj është të ruajë fuqinë e një grupi miliarderësh që kontrollojnë zhvillimin teknologjik dhe të devijojnë vëmendja nga problemet reale të njerëzimit.
